Rogier Hoenders

Despite important progress in modern medicine, widely regarded as an indispensable foundation of healthcare in all highly advanced nations and regions, not all patients respond well to available treatments in biomedicine alone. Additionally, there are concerns about side effects of many medications and interventions, the unsustainable cost of healthcare and the low resolution of chronic non-communicable diseases and mental disorders whose incidence has risen in the last decades. Besides, the chronic stress and burnout of many healthcare professionals impairs the therapeutic relationship. These circumstances call for a change in the current paradigm and practices of biomedicine healthcare. Most of the world population (80%) uses some form of traditional, complementary, and integrative medicine (T&CM), usually alongside biomedicine. Patients seem equally satisfied with biomedicine and T&CM, but in the field of T&CM there are also many challenges, such as unsupported claims for safety and/or efficacy, contamination of herbal medicines and problems with regulation and quality standards. As biomedicine and T&CM seem to have different strengths and weaknesses, integration of both approaches may be beneficial. Indeed, WHO has repeatedly called upon member states to work on the integration of T&CM into healthcare systems. Integrative medicine (IM) is an approach that offers a paradigm for doing so. It combines the best of both worlds (biomedicine and T&CM), based on evidence for efficacy and safety, adopting a holistic personalized approach, focused on health. In the last decades academic health centers are increasingly supportive of IM, as evidenced by the foundation of national academic consortia for integrative medicine in Brazil (2017), the Netherlands (2018), and Germany (2024) besides the pioneering American consortium (1998). However, the integration process is slow and sometimes met with criticism and even hostility. The WHO T&CM strategies (2002–2005 and 2014–2023) have provided incipient guidance on the integration process, but several challenges are yet to be addressed. This policy review proposes several possible solutions, including the establishment of a global matrix of academic consortia for IM, to update and extend the WHO T&CM strategy, that is currently under review.

Direct bestellen

Op 13 Januari 2014 verdedigde ik mijn proefschrift over de toepassing van de nieuwe zorgvisie "integrative medicine" in de Nederlandse psychiatrie: Integrative Psychiatry, conceptual foundation, implementation and effectiveness. Je kan het proefschrift downloaden via de knop hieronder of in druk opvragen via de contact pagina. Abstract Ondanks belangrijke vooruitgang in de psychiatrie worden niet alle patiënten beter. Er zijn ook problemen met stijgende kosten en de kwaliteit van de therapeutische relatie, die bedreigd wordt door steeds verder gaande efficiency-maatregelen, focus op protocollen en een tendens tot reductionisme, waarbij alleen naar ziekte of symptomen wordt gekeken en de persoon als geheel uit zicht dreigt te raken. Integrale geneeskunde is een nieuw concept in de geneeskunde. Het stelt de therapeutische relatie tussen patiënt en hulpverlener weer centraal, kijkt naar de gehele mens, maakt op basis van wetenschappelijk onderzoek gebruik van alle geschikte therapeutische benaderingen, zorgprofessionals en disciplines om zo tot een optimale gezondheid en een optimaal herstel te komen. Integrale geneeskunde biedt mogelijk enkele oplossingen voor de genoemde problemen. Er is echter nog erg weinig onderzoek verricht naar de toepassing en effectiviteit van integrale geneeskunde in de psychiatrie (integrale psychiatrie). In deel 1 van dit proefschrift onderzoeken we de conceptuele grondslagen van de integrale geneeskunde. Deel 2 gaat over de implementatie van integrale geneeskunde in de Nederlandse psychiatrie. Op basis van bestaande wet- en regelgeving, gedragsregels van de KNMG, multidisciplinaire richtlijnen, uitspraken van de tuchtrechter en wetenschappelijke bewijsvoering hebben we een behandelprotocol ontwikkeld dat zorgt voor de verantwoorde toepassing van complementaire geneeswijzen in de reguliere psychiatrie. In deel 3 presenteren we een aantal studies naar de effectiviteit van integrale psychiatrie, leefstijlveranderingen en complementaire geneeswijzen. In de discussie gaan we in op kritiek en doen we suggesties voor toekomstig onderzoek.

Direct bestellen

Er is een toenemende interesse in rol van zingeving in relatie tot (geestelijke) gezondheidszorg. Uit wetenschappelijk onderzoek in de algemene bevolking blijkt dat zingeving gecorreleerd is met langer leven, een betere gezondheid en een hogere kwaliteit van leven. Dit wordt deels verklaard door een gezonde(re) leefstijl. Zingeving is ook geassocieerd met minder depressie, angst, zelfmoordpogingen en verslaving en meer kwaliteit van leven, sneller herstel van depressieve klachten en betere uitkomsten (Braam, Verhagen en Hoenders, 2025). Zingeving is bij uitstek interdisciplinair en raakt aan het werkveld van vele disciplines. Het expliciteren van zingeving kan helpen bij het bereiken van duurzame gedragsverandering. Zingeving is dus een belangrijke transdiagnostische (leefstijl)factor (Hoenders en Braam, 2020; Schillemans, Hoenders ea, 2024). Tegelijk liggen er nog veel vragen over definiëring, conceptualisatie, praktische toepassing en rolverdeling.

Direct bestellen

Op 18 Oktober 2024 hield ik mijn oratie getiteld 'gezonder leven een gebed zonder end!? ter gelegenheid van de formele aanvaarding van het ambt van hoogleraar leefstijl zingeving en ggz aan de Rijksuniversiteit Groningen. Abstract: Vrijwel iedereen wil wel gezond(er) oud(er) worden. Echter dit vraagt onder meer kennis, vaardigheden en werk van lange adem. Lang niet iedereen weet wat gezond leven is. 85% van de Amerikanen schat de kwaliteit van hun dieet verkeerd in, waarvan 75% de gezondheid van hun dieet overschat.1 Ook denkt bijna de helft dat men zich slechter zal voelen als ze gezonder gaan leven.2 In een tijdperk van Fake News en desinformatie, is het verstrekken van betrouwbare wetenschappelijk informatie (op een begrijpelijke wijze) daarom de eerste prioriteit. Echter kennis alleen is niet voldoende.3 Immers, als we al weten wat gezond is, dan houden we ons er vaak niet aan. Als we wel een poging doen gezonder te leven, dan lukt het vaak niet, en als het wel lukt dan houden we het meestal niet vol. Volharden valt nog niet mee. Zonder begeleiding faalt 90% van goede voornemens binnen 2 jaar.4 Sommigen kopen een abonnement bij de sportschool, om vervolgens er na een paar weken alweer de brui aan te geven. Sportscholen worden er slapend rijk van. Anderen gaan een tijdlang op dieet om met veel pijn en moeite een paar kilo af te vallen. Echter, als ze stoppen zien ze daarna binnen no time de kilo’s er weer aanvliegen. Weer anderen willen minder stress en gaan op yoga maar haken na 3 keer af omdat ze geen tijd of zin meer hebben. Of we zijn met veel pijn en moeite weer eens gestopt met roken en dan biedt een vriend ons in de kroeg (na een paar glazen bier) een sigaret aan, en we gaan toch weer voor de bijl…Pfff gezonder leven, het lijkt wel een gebed zonder end... Wil je meer lezen dan kan je een papieren versie opvragen via de contact pagina of de online versie downloaden via de knop hieronder.

Direct bestellen